Heb je weleens een CT-scan van het abdomen voorbij zien komen en je afgevraagd, waar zijn die bijnieren toch eigenlijk de hele dag mee bezig? Meer dan dan je denkt! Sure, je kent cortisol natuurlijk wel, en je weet misschien ook wel dat de hypofyse er iets mee te maken heeft, maar na deze aflevering van de House of Godcast weet jij echt alles van deze twee mysterieuze vetkwabbetjes en wat er allemaal mee mis kan gaan! Ok, bijna alles, we focussen ons voor nu even op hyperaldosteronisme, Cushing, Addison en een kleine beetje feochromocytoom, enjoy!
Shownotes
00.00 Introductie
02.10 Anatomie
De bijnier bestaat uit de cortex en medulla, dus een schors en een merg. De cortex produceert steroïde hormonen, waaronder glucocorticoïden, mineralocorticoïden en androgenen, en de medulla produceert de catecholamines, epinefrine en noradrenaline.
05:00 Aldosteron
De twee primaire regulatoren van afgifte van aldosteron zijn het renine-angiotensine-aldosteronsysteem (RAAS) en hoge kaliumspiegels.
08:10 Hyperaldosteronisme
Denk hieraan bij een patiënt met een hoge bloeddruk en een lage kaliumwaarde (hoewel een normale kaliumwaarde een "hyperaldo" niet uitsluit). De diagnostiek is lastig omdat je een renine- en aldosteron-bepaling in het bloed uitvoert, waarbij het nadeel is dat een hoop antihypertensiva die bepalingen verstoren en je daarbij minder betrouwbare bepalingen krijgt. Een hyperaldosteronisme komt best vaak voor overigens!
14:00 Cortisol
17:40 Syndroom van Cushing
Het syndroom van Cushing is een verzameling aan klachten en symptomen die worden veroorzaakt door chronisch verhoogde cortisolconcentraties. De oorzaak ligt vaak buiten de bijnier overigens! Bij 80-85 van de patiënten is het syndroom afhankelijk van hypersecretie van ACTH. Dit is meestal een hypofyseadenoom, soms gebeurt dit door een tumor buiten de hypofyse die ACTH gaat maken ("ectopische" ACTH-secretie). In overige gevallen ligt de oorzaak van de verhoogde cortisol-productie in de bijnier zelf (dan is het "ACTH-onafhankelijk").
25:40 Ziekte van Addison
Bij een primaire bijnierinsufficientie is er sprake van een tekort van zowel glucocorticoïden EN mineralocorticoïden. De diagnose wordt gesteld met een ochtend-cortisolwaarde onder de 80 nmol/l. Een normale cortisol-waarde sluit een hypocortisolisme niet altijd uit. Onder stressvolle omstandigheden hoort de cortisolconcentratie namelijk verhoogd te zijn, in zo'n stressvolle situatie is een normale cortisolwaarde inadequaat. Een willekeurige cortisolwaarde >500 sluit een bijnierinsufficientie wel uit!
35:00 Bijniercrisis
39:00 Feochromocytoom
40:20 Incidentaloom
Volg ons op onze linkedin-pagina voor handige weetjes en feitjes die de podcast niet hebben gehaald, maar wel leuk zijn om te weten, nieuws over de podcast en tips die jij kunt gebruiken om een betere dokter te worden. We zijn ook nog steeds erg benieuwd naar wat jullie van onze podcast vinden, dus geef alsjeblieft je feedback door via houseofgodcast@gmail.com, laat ons weten waar je in de toekomst nog meer afleveringen over zouden willen horen en we zouden het erg waarderen als je onze podcast een waardering zou willen geven op spotify, dank!